Wat is COPD?
Chronische bronchitis en longemfyseem. De afkorting COPD komt uit het Engels en staat voor ‘Chronic Obstructive Pulmonary Disease’, of in goed Nederlands luchtwegen die blijvend vernauwd zijn. Dit is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. COPD is een aandoening, die meestal pas op latere leeftijd optreedt.
Bij sommige mensen met ernstige COPD gaat de conditie snel achteruit: ze vallen af, hun spieren worden slapper en dunner en een klein stukje lopen kost dan al heel veel inspanning. Sommige mensen zijn bang om het benauwd te krijgen en durven zich bijna niet meer in te spannen.
Hoe ontstaat COPD?
De belangrijkste oorzaak van COPD is roken. COPD kan ook ontstaan als gevolg van langdurig werken in een omgeving met veel steen-, metaal- of graanstofdeeltjes in de lucht. Hierdoor ontstaat een blijvende ontsteking van het slijmvlies in de luchtwegen. Vooral de kleine vertakkingen van de luchtwegen zijn blijvend vernauwd en de longen werken steeds minder goed.
Veelvoorkomende klachten bij COPD
Omdat COPD een ziekte is die niet meer overgaat en die langzaam erger wordt, is het belangrijk dat u bij klachten uw huisarts bezoekt. Klachten die kunnen wijzen op COPD zijn: langdurig hoesten (langer dan 3 maanden), benauwd zijn, piepende ademhaling, kortademigheid bij inspanning, slijm ophoesten en vermoeidheid. COPD is niet te genezen. Na de juiste vaststelling van de oorzaak en ziekte, goede behandeling, medicatie, goede uitleg en begeleiding is verlichting van uw klachten mogelijk en achteruitgang van uw gezondheidssituatie te voorkomen.
Uw behandeling
Wat kunt u zelf doen?
In de behandeling van COPD speelt u zelf een belangrijke rol. Samen met uw huisarts en praktijkverpleegkundige bepaalt u welke doelen u wilt behalen en hoe u dat wilt bereiken. Stoppen met roken is hierbij het aller belangrijkste. Maar ook bewegen is heel belangrijk voor mensen met COPD. Bijvoorbeeld een stukje per dag wandelen, fietsen of zwemmen. Stofzuigen, tuinieren of traplopen tellen ook mee. En zorg dat u gezond eet. Als u mager bent of wordt, moet u opletten dat u gedurende de dag voldoende eet: tenminste drie keer per dag een gezonde maaltijd. Bij overgewicht is het belangrijk gezond te eten en meer te bewegen. Met een gezond gewicht voelt u zich fitter en heeft u meer energie.
- Stoppen met roken
Het belangrijkste voor de behandeling is dat u stopt met roken. Alleen zo is het mogelijk om de longen niet nog verder achteruit te laten gaan. Door te stoppen met roken kan het ontstekingsproces in de kleine luchtwegen verminderd of stop gezet worden. Verdere beschadigingen in de longen worden dan vermeden en een toename van de luchtwegvernauwing wordt geremd. Dat stoppen met roken moeilijk is weet iedereen.
De huisartsenpraktijk kan u een stoppen-met-roken-begeleiding aanbieden. Het is natuurlijk wel belangrijk dat u zelf gemotiveerd bent om hiermee aan de slag te gaan. Bent u hier nog niet aan toe bespreek dit dan ook in de praktijk. Ga voor uzelf na wat u nodig heeft om deze drempel te overwinnen. Door andere inzichten wordt het voor u wellicht wel mogelijk om open te staan voor de begeleiding. - Meer bewegen
Belangrijk is dat u blijft bewegen om uw conditie niet verder achteruit te laten gaan. Soms gaat dit bij een verder gevorderd stadium niet op eigen kracht. U wordt dan door de huisartsenpraktijk aangeraden om een beweegprogramma te volgen bij de fysiotherapeut. - Het volgen van een dieet
Als u in korte tijd te veel gewicht verliest of u hebt overgewicht kunt u door de huisartsenpraktijk worden doorverwezen naar de diëtiste voor voedingsadviezen. Samen met u wordt gekeken wat de mogelijkheden zijn.
Wat doen uw huisarts en de praktijkverpleegkundige voor u?
- Uw controle
Uw huisarts of praktijkverpleegkundige controleert u met regelmaat. Tijdens het consult gaat de praktijkverpleegkundige na hoe het met uw ziekte, uw klachten en beperkingen in het dagelijks leven gaat. Ook bespreekt de praktijkverpleegkundige uw medicatiegebruik en voert zo nodig een longfunctiemeting (spirometrie) uit. Verder besteedt de praktijkverpleegkundige aandacht aan uw leefstijl, waaronder uw voeding en rookgedrag. - Uw medicatie
Daarnaast kunnen de symptomen worden verlicht door luchtwegverwijders, die de luchtwegen wat wijder maken en het ademen wat vergemakkelijken. Slijmoplossers helpen om het slijm beter op te kunnen hoesten. Om virusinfecties tegen te gaan wordt een jaarlijkse griepprik aangeraden. Bij frequente toename van klachten zijn er ook andere medicijnen zoals antibiotica of ontstekingsremmers beschikbaar. - Eventueel uitgebreid onderzoek
Indien uw huisarts meer informatie nodig heeft over uw longen kan hij ook verder onderzoek aanvragen. Bijvoorbeeld: röntgenfoto’s, een inspanningstest, een allergietest, of een uitgebreidere longfunctietest uitgevoerd in het ziekenhuis.
Onderzoeken voor Astma en COPD - Individueel zorgplan
Hierboven staat beschreven wat u zelf kunt doen of wat uw huisarts en/of praktijkverpleegkundige voor u doen bij uw COPD. Dit wordt met u besproken en samen met u en met uw praktijkverpleegkundige vastgelegd in het individueel zorgplan. Een individueel zorgplan is een leidraad voor u als patiënt om samen met uw zorgverlener aan de slag te gaan met het opstellen van leefdoelen die bevordering hebben in het omgaan met klachten en de behandeling van uw COPD. Deze afspraken worden samen met u vastgelegd en tevens wordt besproken welke zorgverleners bij uw behandeling betrokken zijn en wat zij precies doen.
Als u naast COPD, één of meerdere andere aandoeningen heeft, zoals bijvoorbeeld suikerziekte of een hoog cholesterolgehalte, dan staat dit ook in uw individueel zorgplan. Het zorgplan is individueel. Dat betekent dat het zorgplan is afgestemd op uw gezondheidssituatie, wensen en behoeften.
- Waarom wordt een individueel zorgplan opgesteld?
Samen met uw huisarts en praktijkverpleegkundige of andere zorgverleners wordt u betrokken bij de behandeling en leert u hoe u kan omgaan met uw COPD. De behandeldoelen stelt u samen op waardoor u meer grip krijgt op uw ziekte en gezondheid. U leert zo goed mogelijk om te gaan met uw klachten en beperkingen. Dat helpt u om een zo goed mogelijk leven te kunnen leiden. - Meer informatie over uw behandeling
Neem voor meer informatie over uw persoonlijke behandeling contact op met uw huisarts of uw praktijkverpleegkundige.
Meer informatie over COPD vindt u op www.thuisarts.nl.